Archeolodzy znaleźli to, co może być najstarszym na świecie złotem datowanym na 4 500 lat p.n.e.. Znaleziony złoty koralik miał wielkość ósmej części cala i został znaleziony w Bułgarii. Może to być najstarsze przetworzone złoto, jakie kiedykolwiek odkryto w Europie i prawdopodobnie na świecie.
Koralik poprzedza uznawany wcześniej jako najstarszy złoty obiekt – Varna Gold, który jest schowkiem złota znalezionym w nekropolii poza czarnomorskim portem Varna. Skrytka Varna Gold została znaleziona między 1972 a 1991 rokiem i ważyła około 5,8 kilograma. Jednak nowy paciorek znaleziony w Bułgarii przesuwa tajemnicę o kolejne 200 lat wstecz.
Yavor Boyadzhiev, profesor Bułgarskiej Akademii Nauk:
„Nie wątpię, że jest on starszy niż złoto z Warny. To naprawdę ważne odkrycie. Jest to maleńki kawałek złota, ale wystarczająco duży, aby znaleźć swoje miejsce w historii.”
Dokładna lokalizacja wykopaliska została ujawniona jako miejsce zwane Tell Yunatsite w pobliżu współczesnego miasta Pazardzhik, znacznie dalej w głąb lądu niż Warna. Boyadzhiev ujawnił, że osada może być pierwszą miejską osadą w Europie, ponieważ wyglądała na wyrafinowane miasto. Uważa on, że złoto zostało prawdopodobnie wyprodukowane w tym miejscu i użyte w rodzaju kultu religijnego. Uważa on również, że było to „wysoce kulturalne społeczeństwo”, w którym żyli ludzie, którzy przenieśli się z Anatolii, dzisiejszej Turcji, około 6000 lat p.n.e. Osada była chroniona ze wszystkich stron przez mur o wysokości 9 stóp, ale przypuszcza się, że miasto zostało zniszczone przez najeźdźców około 4100 lat p.n.e.
Tell Yunasite jest wykopywane od lat 70. i wraz z nekropolią w Warnie stanowi część powstającej „zaginionej” bałkańskiej cywilizacji epoki miedzi. Naukowcy uważają, że miasto miało dobrze rozwiniętą sieć handlową, po raz pierwszy w historii uprzemysłowiło produkcję metali i mogło być nawet domem dla twórców najwcześniejszych znanych na świecie pism.
