Od końca lat sześćdziesiątych wiele się wydarzyło w historii świata: Internet i telefonia komórkowa rozpoczęły swój triumfalny marsz, samochody elektryczne coraz częściej stają się integralną częścią krajobrazu miasta, a średnia długość życia ludzi rośnie. W ciągu ostatnich pięciu dekad rozwinęło się również inne osiągnięcie w zakresie inwestycji: nowoczesne inwestycje w metale szlachetne. I jedna instytucja odegrała w tym rozwoju kluczową rolę: Rafineria Rand.
W 1967 roku państwowy przetwórca metali szlachetnych z Germiston w RPA wpadł na śmiały pomysł: należało stworzyć monetę, która nie byłaby sprzedawana jako codzienny środek płatniczy ani jako przedmiot kolekcjonerski. Zamiast tego był on skierowany do osób, które chciały zainwestować pieniądze w złoto. W latach sześćdziesiątych nie było ich jednak zbyt wiele, ponieważ cena złota została ustalona przez porozumienie z Bretton Woods i ustalona w stałej relacji do dolara amerykańskiego. Ponadto większość banków nie miała w swoim asortymencie wyrobów z metali szlachetnych – jeśli w ogóle można było w nich kupić historyczne monety handlowe, takie jak korony i dukaty z Austrii czy suwereny z Wielkiej Brytanii.
Pomysł rafinerii Rand był więc przełomowy, a Południowoafrykańczycy prawdopodobnie wyprzedzili swoje czasy o kilka lat. Wprowadzenie nowego produktu, któremu nadano nazwę „Krugerrand”, przebiegało więc powoli. Jednak w miarę jak pod koniec dekady system z Bretton Woods stawał się coraz bardziej niestabilny, złoto znalazło się w centrum zainteresowania coraz większej liczby inwestorów. A złota moneta z RPA potrafiła w pełni wykorzystać swoją przewagę pierwszego gracza: W 1974 roku po raz pierwszy przekroczono granicę miliona, a szczyt osiągnięto w 1978 roku z liczbą 6 012 293 sztuk. Jednak od połowy lat 80. do 2006 r. Krugerrand doświadczył niepowodzenia z powodu międzynarodowych sankcji związanych z polityką apartheidu w tym kraju.
Od 2007 roku Krugerrand odzyskał swoją pozycję najważniejszej monety bulionowej na świecie. Rozpoznawalność monety na całym świecie jest dla wielu inwestorów ważnym argumentem do jej zakupu, ponieważ Krugerrand jest akceptowany praktycznie na wszystkich kontynentach.
Podczas gdy inne mennice próbują przyciągnąć uwagę numizmatycznymi efektami specjalnymi, Południowoafrykańczycy pozostają wierni sobie od ponad 50 lat – wzór Krugerranda nie został zmieniony od czasu pierwszej emisji w 1967 roku, springbok(skocznik antylopi) jako narodowe zwierzę RPA i Paul Kruger jako prominentny polityk w najnowszej historii kraju są niemal ikoną złota jako inwestycji i ochrony majątku – i najprawdopodobniej nie zmieni się to w nadchodzących dekadach.
Wszystkie monety Krugerrand mają jedną uderzającą cechę: w porównaniu z innymi monetami inwestycyjnymi mają lekko czerwonawy połysk. Efekt ten spowodowany jest dodatkiem miedzi do złota, z którego powstaje Krugerrand. Mieszanka ta ma uczynić monetę bardziej odporną na zarysowania i trwalszą, ponieważ jej wynalazcy zakładali, że Krugerrand, jako moneta kruszcowa i handlowa, będzie częściej zmieniał właściciela i dlatego musiał być szczególnie wytrzymały. Nawiasem mówiąc, nawet po dodaniu miedzi, Krugerrand zawiera próbę jednej uncji złota. Waga brutto jest wyższa w porównaniu do innych monet kruszcowych ze względu na zawartość miedzi, ale efekt ten nie ma wpływu na inwestorów.
Powstanie druga złota moneta bulionowa
Ponad 50 lat później Rafineria Rand ponownie wkracza w rozwój, w którym sukces nie jest czymś oczywistym. Po raz pierwszy od wprowadzenia Krugerranda, Południowi Afrykanie chcą ustanowić drugą monetę bulionową w złocie. Wykorzystują motyw, który jest już uznany i niezwykle popularny w świecie numizmatyki: od 2023 roku zwierzęta z Wielkiej Piątki będą pojawiać się na monetach bulionowych ze złota i platyny.
Wielka Piątka Afryki – Big Five, w skład której wchodzą: lew, lampart, słoń, bawół i nosorożec, to niekwestionowany symbol Czarnego Lądu.
To, czy Rafineria Rand będzie w stanie wykorzystać swój wysoki profil i wysoki poziom zaufania, którym RPA cieszy się obecnie od ponad pięciu dekad, czy też inwestorzy zaangażują się w to przedsięwzięcie i nadal będą kupować Krugerrand, budzi emocje. Pod względem jakości bicia i designu, moneta bulionowa Big Five w niczym nie ustępuje swojemu pierwszemu wzorcowi, Krugerrandowi. Motyw ten jest jednym z najładniej przedstawionych zwierząt na świecie i został misternie wygrawerowany. Na powierzchni widać najdrobniejsze szczegóły zwierząt. Tym samym inwestorzy otrzymują za swoje pieniądze monetę, która przekonuje nie tylko wysoką zawartością metali szlachetnych, ale również światowej klasy designem.
Długa historia i tradycja Rafinerii Rand niewątpliwie sprzyja rozwojowi nowych projektów monetarnych. „Rand”, jak czule nazywa się potocznie firmę, został założony w Germiston w sierpniu 1920 roku. Wcześniej południowoafrykańskie złoto było rafinowane w Londynie. Dzięki powstaniu rafinerii Rand Londyn nie miał stracić znaczenia jako najważniejszy ośrodek handlu metalami szlachetnymi na świecie, ale miały zostać obniżone koszty transportu. W ten sposób powstała Rafineria Rand z funduszy kapitałowych pochodzących od różnych operatorów kopalni w RPA. Zakład znajduje się około 16 kilometrów od Johannesburga w mieście Germiston w sercu obszaru wydobycia złota „Witwatersrand” („grzbiet białych wód”). Sto lat później, Rafineria Rand jest jedną z największych rafinacji złota na świecie i może pochwalić się rekordami, które nie mają sobie równych: Według własnych danych, do tej pory przetworzono około 50 tysięcy ton złota, co stanowi około 30 procent dotychczas odkrytych na świecie złóż złota.
Historia sukcesu Rafinerii Rand jest ściśle związana z oficjalną mennicą RPA: Podczas gdy Rafineria Rand jest najważniejszą rafinerią metali szlachetnych na świecie, Mennica Południowoafrykańska jest odpowiedzialna za monety kraju. Ściśle rzecz biorąc, Krugerrand jest produktem Rafinerii Rand, ale zlecenie na jego wybicie pochodzi z Mennicy Południowoafrykańskiej. W związku z tym półprodukty do produkcji monet muszą być przetransportowane helikopterem z rafinerii Rand, która jest faktycznym miejscem produkcji surowca do produkcji monet, do mennicy południowoafrykańskiej; następnie właściwe bicie odbywa się w Pretorii w mennicy państwowej. Następnie gotowe monety również wracają helikopterem do Germiston, gdzie swoją siedzibę ma Rafineria Rand, która rozprowadza monety na całym świecie.